(Voor begrippenuitleg, zie lijstje onderaan)
2008 wordt het jaar van de doorbraak van fotografie onder Linux. Waarom? Lees verder ...

De laatste tijd is Linux (in de smaak "Ubuntu") in opmars. Veel mensen die Windows beu zijn, stappen over. Ik heb het zelf ook gedaan na het aankondigen van Windows Vista. Waarom? Ik wil een PC die werkt en niet een vrachtwagenlading aan overbodigheden hebben. Verder heb ik geen zin om mijnheer Gates financieel te steunen als er gratis alternatieven zijn. Een stap waar ik over het algemeen geen spijt van heb gehad. Behalve op het gebied van fotografie. Toch gaat dat veranderen.

Linux: ook voor jou?
Is Linux geschikt voor de gemiddelde computergebruiker? Linux klinkt nogal nerderig ... Als je alleen Windows gewend bent, is het overstappen in het begin misschien een beetje lastig. Maar dat heb je ook als je van auto verwisseld. Wie altijd in een Ford rijdt, moet in een Saab even zoeken naar waar het contactslot zit (rechts, op de middenconsole en niet achter het stuur...).
Ik noemde Ubuntu al even. Deze Linux-variant komt twee keer per jaar met een nieuwe versie. In April en in Oktober. Het is alweer bijna April en dan komt versie 8.04 uit. De berichten die ik er nu al over lees zijn positief. Zo is er ondersteuning ingebouwd om het zo makkelijk mogelijk te maken om over te stappen.
Twijfel je? Ga hier eens heen en download Ubuntu voor een CD waarmee je zonder te installeren Ubuntu kunt uitproberen vanaf de CD (CD kun je ook gratis bestellen!)
Toch staat Windows XP nog op mijn PC en start ik zo af en toe XP op. Nostalgie? Nee hoor. Ik doe veel met fotografie en Linux is qua fotografie nog niet helemaal volwassen. Zo af en toe moet ik daarom teruggrijpen naar XP om taken af te maken.

Wat is 'volwassen'?
Wat ik persoonlijk nodig heb, is niet voor iedereen even hard nodig. Ik val onder de categorie semi-pro fotograaf en heb daarom andere eisen. Omdat ik een vrij strenge workflow heb om mijn kwaliteit te waarborgen, stel ik veel eisen aan software en hardware. Ik werk bijvoorbeeld met RAW en kalibreer mijn eigen monitor. Iets waarvan de meesten niet eens weten wat dit is ... Met 'volwassen' bedoel ik dan ook dat je hoge eisen kan stellen aan de software en de kwaliteit die je eruit krijgt. Er moet dan ook de juiste software geschreven zijn, want als er geen software is kan je het ook niet gebruiken (een open deur).

Groeispurt van Linux
In de herfst van 2007 zag ik dat er heel veel programma's voor Linux zijn gegroeid. Veel belangrijke functionaliteiten zijn toegevoegd waardoor Linux een (zeer) goede concurrent wordt op fotografiegebied tegenover Windows (en Apple natuurlijk ;-). Om een overzichtje te geven:

• De laatste versie van Wine, waarmee je Windowsprogramma's onder Linux kan draaien, ondersteunt eindelijk out-of-the-box Photoshop. Dus die-hard Photoshop mensen kunnen eindelijk onder Linux met Photoshop blijven werken. Een klacht die veel mensen tegenhield om over te stappen.
• Gimp, de gratis tegenhanger van Photoshop is hard bezig 16 bits ondersteuning in te bouwen. Voor het werken met JPG's maakt dit niet uit, maar wel als je net zoals ik met RAW & TIFF werkt. Alternatief voor Gimp kan Cinepaint zijn (gebaseerd op Gimp, ook voor Windows. Oa gebruikt voor de film Titanic) of Krita.
• XNview komt met een nieuwe multiplatform viewer uit die natuurlijk ook onder Linux te gebruiken is. Ik heb de alpha-versie gebruikt. Deze heeft nog heel weinig functies, maar is veelbelovend.
• Hardware ondersteuning voor kalibrators is lange tijd gemist onder Linux. ArgyllCMS 0.7 ondersteunt verschillende apparaten, maar werkt alleen vanaf de commandoregel. LPROF is een grafische schil om ArgyllCMS heen met toevoegingen. Over een paar maanden verwacht ik een nieuwe versie die veel en veel meer kan dan de huidige versie van 2006. Ook het goed kunnen werken met kleurprofielen verhindert veel fotografen om (definitief) over te stappen op Linux.
• Zie verder voor kleurprofielbeheer onder Linux ook deze site en deze. Of zoek hier verder.
• Het aantal websites dat gaat over fotografie EN Linux neemt hard toe. Een goed voorbeeld is bijvoorbeeld Linuxphoto.org of linux.villars.com of deze blog (vooral deze sectie van de blog).
• Voor RAW fotografie zijn er een paar hele interessante applicatie's bijgekomen. Ik denk aan:
• Lightzone 3.4 is ook voor Linux beschikbaar.
• Hopelijk komt Bibble 5 er snel aan. Volgens de geruchten gaat dit een goede tegenhanger van Adobe Lightroom worden. Echter Bibble 4 werkt onder Linux ook heel goed.
• RAWtherapee en Rawstudio zijn twee gratis programma's die het ook goed doen.

Toegegeven, Linux is er nog niet. Sommige dingen zijn nog in ontwikkeling (bijvoorbeeld de nieuwe versie van LPROF wordt verwacht) en dan weet je gewoon niet hoe lang het gaat duren. In het geval van LPROF weet ik dat er verschillende mensen actief mee bezig zijn omdat ik geabonneerd ben op hun rondzendmail.

Aanbieders van albums
Wat ik heel erg mis onder Linux is de ondersteuning van albumfabrikanten. Je kunt je foto's digitaal via een album laten afdrukken. Zie hiervoor ook mijn overzicht elders op deze site. Dit doe ik vaak. Deze albumfabrikanten werken via zogenaamde editors waarin je een album kunt opmaken. Je kunt zo'n editor wel onder Linux draaien via Wine, maar je hebt dan geen internetondersteuning. Dat is wel zo handig als je het album na een paar dagen noeste arbeid wilt uploaden. Wanneer gaan ze ook ondersteuning voor Linux leveren? (En voor Apple?) Cross-platform denken kunnen ze nog niet bij albumaanbieders in Nederland. Ik heb het verschillende aanbieders gevraagd, maar ze zeggen tot op heden geen plannen te hebben om de software ook voor Linux te ontwikkelen.

Samenvatting
Kortom, fotografie onder Linux breekt door. Het 'gaat hypen'. Dit leid ik af aan de toegenomen kwaliteit van software, een vermeerdering van software en de sfeer die ik meet op verschillende (internationale) fora. Ook al stap jij niet over, het is een trend die je de komende tijd in de gaten mag houden.

Uitleg
Linux - Linux is een besturingssysteem voor je PC net zoals Windows. Het is in tegenstelling tot Windows gratis en wordt gemaakt door vrijwilligers (Windows wordt gemaakt door het bedrijf Microsoft). De smaak slaat op de utvoering van Linux. Omdat de code 'openbaar' is, kan iedereen met kennis van zaken zijn eigen uitvoering maken. De laatste tijd is vooral Ubuntu populair, omdat de ontwikkelaars van Ubuntu een makkelijke Linux versie voor niet-technici wilden maken.
Ubuntu - Populaire uitvoering van Linux. zie Linux
RAW - Ken je foto's alleen als Jpeg's? RAW is een soort van digitaal negatief. De foto moet nog worden omgezet naar een JPEG. Het voordeel is dat je met RAW nog heel veel bewerkingen kunt doen die JPEG mist.
Kalibreren - met een apparaatje de kleuren meten van je scherm. Daarmee krijg je precies dezelfde kleur op je scherm als dat je foto uit de printer komt rollen (mits je een gekalibreerde printer hebt ...)