Deze tekst is (eerder) geplaatst in het blad Karkesproake 2025-01 van de Protestantse gemeente Hellendoorn

In het nieuwe jaar starten we met oliebollen en de beste wensen. Na een paar dagen zijn de oliebollen op en verstommen de nieuwjaarswensen. Goede voornemens gaan hopelijk wat langer mee en zorgen voor een positieve gedragsverandering. Voornemens hebben en ergens aan beginnen waar je niet goed in bent, heeft raakvlakken met vergeven. Iets waar we het in de kerk vaak over hebben.

In het pastoraat maar ook zondagse diensten komt vergeving regelmatig op allerlei manieren voorbij. De ander vergeven als een christelijk ideaal. Jezus legt de lat hoog: zeventig maar zeven keer vergeving schenken, oftewel tot in het volmaakte oneindige. Dat kan vragen oproepen. Ik pel het onderwerp in drie lagen af.

Men protesteert nogal eens tegen de gedachte dat je een ander moet vergeven, zeker als die ander je pijn heeft gedaan. Dan is het goed om te realiseren dat vergeven iets anders is dan toedekken en het er niet meer over te hebben. Vergeven is een hellingsproces. Er wordt gezocht naar een manier om een beschadigde relatie te herstellen. In de meest ideale situatie vraagt een dader (uit zichzelf) om vergeving aan het slachtoffer. Soms gebeurt dat niet omdat de dader niet in beeld is, het probleem niet ziet of is bijvoorbeeld overleden. En vaak gaat het om complexe situaties waarbij alle deelnemers een aandeel in de schuld hebben. De weg van vergeving is makkelijk gezegd maar tegelijk een doorgaand leerproces. Elke nieuwe situatie vraagt opnieuw kijken en blijven investeren in de naaste en jezelf.

Maar het gaat niet alleen over dat er vergeving gevraagd wordt, maar ook of iemand het wil geven. Daarmee ontken je een situatie, gebeurtenis of een persoon niet, maar zeg je in feite dat iets of iemand geen macht meer over je heeft: jij hebt me pijn gedaan, maar ik laat het los. Regelmatig merk ik dat deze ‘laag’ van vergeving niet altijd gezien wordt. Vergeving vragen of schenken laat jezelf verder gaan. Je kunt anderen niet dwingen tot een gedachte of houding en het leven is te kort om te wachten totdat iedereen met de neus dezelfde kant op staat.

De diepste laag is dat vergeven niet alleen tussen mensen gebeurt, maar ook effect heeft op jezelf. Als God ons als genadig is en wil vergeven, vergeef je jezelf dan ook? Voor alles wat niet goed ging of waar je in faalt? Hier raakt het vergeven de goede voornemens. Want daar falen mensen ook vaak in. Je wil iets veranderen en dan struikel je toch weer. De makkelijkste weg is opgeven omdat het toch niet lukt. De betere weg is toelaten dat je geen volmaakt mens bent en je ook jezelf mag vergeven.

Genade komt hier om de hoek kijken. Als God ons al nodigt om Zijn genade toe te laten in ons leven, wie zijn wij dan om het weg te duwen? Wie genade ervaart in zijn of haar leven en vanuit vergeving leert te leven, durft ondanks alles steeds opnieuw te beginnen. Omdat God als eerste met ons opnieuw begonnen is.