Onderstaande tekst is eerder geplaatst in de Karkesproake van de Protestantse gemeente te Hellendoorn in de eerste week van januari 2021.

De bestorming van het Amerikaanse parlementsgebouw vorige week is een nieuw dieptepunt na jarenlange polarisatie tussen groepen. Door het steeds weer rondpompen van halve waarheden en ‘alternatieve’ feiten groeide onvrede onder een deel van de bevolking. Is het een show die ver van ons bed speelt? De jarenlange trend in de Verenigde Staten speelt ook in Nederland. De mening van experts en nieuwsorganisaties worden stelselmatig in twijfel getrokken. Journalisten van de NOS halen vanwege bedreigingen hun logo’s van de auto’s af. De meesten zullen zeggen dat ze – hoewel misschien oneens met deze of gene – nooit zullen overgaan tot bedreigingen en geweld. Dat blijkt ook in Amerika. Uiteindelijk was het maar een beperkte groep mensen die naar binnen stormde. Maar deze groep voelde zich gelegitimeerd om deze ruimte in te nemen. Jarenlang hadden ze gedeeld in een verhaal over onrecht en (on)waarheden. Dit verhaal – of beter: narratief – geeft een plek om te doen. Als een verhaal genoeg gehoord wordt, handelen mensen ernaar. En zoals elk verhaal is ook dit verhaal begonnen met woorden. 

We scheiden in onze cultuur woorden en daden als zijnde 2 verschillende dingen. Woorden doen geen pijn, zeggen we dan. Of, het zijn maar woorden. Toch zit er een verband tussen woorden en daden. Stel dat een tiener jarenlang met woorden wordt gepest op school. Het verzwakt het vertrouwen van de tiener en het geeft de bullebak genoeg legitimteit om op een gegeven moment over te gaan met fysieke pesterijen. Met woorden schep je een wereld waarin je kunt handelen.

De Bijbel houdt spreken en gebeuren heel dicht bij elkaar. In Genesis spreek God en het is er. De profeten spreken een woord. En alhoewel het resultaat niet altijd gelijk zichtbaar is, het zal gebeuren. De woorden van Jezus zijn uitgesproken en roepen ons op om het juiste pad te kiezen. 

Juist in een tijd van polarisatie vraagt het extra verantwoordelijkheid om na te denken. Wat voor woorden spreek je? Welke verhalen help je de wereld in? En welke handelingen geef je daarmee ruimte om te laten gebeuren? Nee, misschien zie je jezelf nog niet de barricade opstormen. Of met een traktor een politiek gebouw inrijden. Maar op een verjaardagsfeest meegaan in allerlei verdachtmakingen of in de kroeg (slecht voorbeeld in deze tijd, ik weet het) meepraten met allerlei verhalen die uiteindelijk niet kloppen geeft ruimte en legitimeit.

Er spelen pittige onderwerpen waar inderdaad meerdere kanten aan zitten. Niemand heeft gezegd dat het leven makkelijk is en makkelijke antwoorden kent. Als christen worden we door Jezus geroepen om in het leven een weg te gaan die de Geest ons wijst. Daarvan kennen we de bekende oproep van barmhartigheid, liefde, bekering, vergeving en rechtvaardigheid. Ze vragen wat van de mens. Daarnaast worden we ook opgeroepen om deugdzaam te zijn en zelfbeheersing te tonen. Die kun je wat minder makkelijk concreet maken. In Spreuken 11 staan echter een paar verzen die ons handvatten geven om met woorden goed om te gaan. Want woorden scheppen een wereld. Laten we bewust zijn welke werelden we scheppen in onze eigen levens en in onze omgeving.

Een kwaadaardig iemand richt met zijn woorden anderen te gronde,
een rechtvaardige wordt door inzicht gered.
Door de zegen van oprechte mensen komt een stad tot bloei,
de uitspraken van goddelozen zijn haar ondergang.
Wie zijn medemens kleineert, heeft geen verstand,
iemand met inzicht zwijgt.
Bij een roddelaar is een geheim niet veilig,
wie betrouwbaar is, hult zich in zwijgen.
Door gebrek aan visie gaat het volk ten onder,
een keur van raadgevers brengt het tot bloei.

-- 

(c) afbeelding "Blink O'fanaye" https://www.flickr.com/photos/blinkofanaye/50810866443/ CC BY-NC 2.0