Afgelopen week stonden twee contrasterende berichten op CIP.NL. Ze laten iets zien van een verschil in geloofsbeleving in de kerk (1).

​

Het artikel van Kos gaat over zijn toewijding aan God (betaalmuur, maar eerste alinea geeft indruk).
Het artikel van Alain over wat bekering zou moeten zijn: zorg voor armen, omgeving en natuur.

● Eigen observatie

Sinds jaar en dag merk ik in het kerkenwerk 2 soorten geloofsbelevingen die zich niet houden aan de aloude hokjes en vakjes. Daar gaat deze blog over: de oude hokjes hebben afgedaan, maar wat dan wel?

In de tijd voor mijn predikantschap heb ik een tijd als jeugdwerker vanuit JOP gewerkt. We kwamen als JOP- en HGJB-jeugwerkers samen bij elkaar om te trainen. Het viel me toen al op dat één deel in zijn of haar werk vooral naar het handelen kijkt: hoe leer ik jongeren vanuit het geloof te leven. Hoe draag ik de kernelementen uit het evangelie over. Een ander deel was bezig met vooral naar het geloof van de jongeren: Hoe breng ik ze bij God. Hoe leer ik ze vertrouwen, overgave en bekering?

Het zou handig zijn om deze twee groepen in de welbekende hokjes en stromingen te kunnen plakken. Daar wringt het: het loopt dwars door alle hokken en stromingen heen. Wat is er aan de hand?

● Akker

Met het beeld van een akker probeer ik hier woorden aan de geven. Het Koninkrijk van God is als een akker waarop gewerkt wordt. En denk dan eens aan een akker waarin al jaren in noord-zuidrichting wordt geploegd. De voren (de groeven van de ploeg) liggen al jaar en dag in deze richting. Elke voren is een andere stroming. Tot nog niet zo lang geleden bleef je in dezelfde voren zitten.

Het beeld van de aloude voren waarin ieder in zijn of haar eigen stroming blijft, klopt allang niet meer. Binnen de PKN zie ik bijvoorbeeld dat collega's van een gemeente met confessionele of Gereformeerde Bonds-signatuur overstappen naar een van oudsher Gereformeerde kerk of vice versa. 

Er wordt niet meer noord-zuid geploegd, het is oost-west. De voren lopen anders. Je ziet dat er tussen denominaties wordt gewisseld of een (s)preekbeurt wordt ingevuld.

Waar we sinds jaar en dag tig hokjes en vakjes hadden, is het nu tijd om niet meer alleen ‘noord-zuid’ te denken, maar ook ‘oost-west’. Het verschil is als volgt te herkennen: welke gerichtheid heeft de gelovige? Is hij of zij op het handelen gericht of op God?

● Coram Deo versus Pro Deo

Het is het verschil tussen coram Deo en pro Deo. Coram Deo en Pro Deo kun je allebei vertalen met 'voor God'. Hoewel je het beide kunt vertalen met 'voor God', heeft het een betekenisverschil. Coram Deo betekent 'voor het aangezicht van God' of 'in Gods nabijheid’. Pro Deo staat voor 'in naam van God' of ‘vanuit God iets doen’. Het is het verschil tussen 'voor God staan' of 'voor God gaan'.

Bij de tak 'Coram Deo' hoort het in het reine komen met God. Dan gaat het over vergeven, een leven in aanbidding, lofprijzing en verootmoediging. De vraag naar bekering hoort bij deze kant van Gods akker. Het is de vraag naar bekering, naar boven toe, het is verwondering en verbazing. 
Bij de tak 'Pro Deo' gaat het over de roeping in deze wereld. We zijn gezonden en nu? Wat is wat God van ons vraagt? Deze kant van Gods akker is activiteit-gericht. Het is de vraag naar heiliging, het doen, het staan in de wereld.

Begrijp me goed, dit is geen zwart-wit verhaal: dat je of gericht bent op het handelen of op God. Dat is kolder van de bovenste plank. Het gaat hoe het geloof in de praktijk beleefd wordt en waar de woorden worden gevonden om het geloof handen en voeten te geven. Dat kan in het goed handelen zijn; dat kan in de verootmoediging en aanbidding zijn. Deze nuance is belangrijk om te beseffen. Wie gelooft coram Deo zal ook over zijn handelen willen spreken. Wie geloof pro deo doet dat vanuit een godsbesef.

Het zijn echter twee kanten van Gods akker. Als je het verschil beseft, ga je het ook steeds vaker zien en wordt het onderling gesprek geholpen. Wil je de ander op zijn eigen plek in Gods akker begrijpen of is het misschien nodig om de ander uit te dagen?

● Een paar voorbeelden

# Kliederkerk

Het concept de Kliederkerk hebben wij in de gemeente vorig jaar geïntroduceerd. Het hele concept is primair handelingsgericht (ontdekken & gemeenschap). Bij het opzetten hebben we vanuit onze identiteit als gemeente er steeds voor gewaakt dat het coram deo geborgd is. Een uitvloeisel daarvan is dat we de naam gewijzigd hebben van Kliederkerk naar Ontdekkerk.

# Catechese-materiaal

De serie van HGJB 'Leer en leef' gaat voornamelijk over catechisanten versus God. 
De serie van JOP 'Provider' is voornamelijk handelingsgericht.

# God en Ik

Schrijver en theoloog Alain Verheij heeft een boek God en Ik geschreven. Ds. W. de Bruin schreef een recensie waarin hij stelt:

Telkens geeft hij een levensles waar ook de niet-gelovige wat aan heeft.

En

Hij uit zijn persoonlijk geloof in uitspraken over muziek die hem raakt en over de christelijke traditie, die hem handvatten geeft om het leven aan te kunnen. Maar vooral in zijn levenslessen voor niet-gelovigen lijkt het erop dat het geloof in God te vangen is in die algemene levenswijsheden.

Dan geeft collega Wim een mening die volgens mij voortkomt uit het verschil tussen Alain’s houding van pro deo en Wim's houding van coram deo.

Daarmee mist Verheij juist datgene wat christenen al tweeduizend jaar ertoe beweegt om te geloven en kerk te zijn. Namelijk de vraag: Wie zijt Gij toch, Heer? Het bestaan van de kerk draait uiteindelijk om de godsvraag.

Terechte vraag van een recensist, maar een typisch voorbeeld hoe twee theologen op een verschillend hoek van het veld aan het werk zijn. Is dat erg? Nee, het is Gods akker. Het is dan ook goed om deze vragen over-en-weer te herkennen en aan elkaar te blijven stellen.

O ja, koop het boek!

● Tenslotte

Geloofsbeleving is verschillend. Je hoeft het niet met elkaar eens te zijn, als je maar herkent waarin de ander verschilt. Of hoe de ander aan het ploegen is op Gods akker. Dat maakt het gesprek zuiverder maar ook waardevoller. Eigen standpuntbepaling helpt uiteindelijk de ander verder. En de ander helpt door zijn of haar standpunt jou om verder te kijken.

● Voetnoten

• (1)  Met kerk bedoel ik in de breedste zin van het woord: alle Christelijke gemeenschappen van welke signatuur dan ook.
• (2) Wat ik persoonlijk tegenkom is dat: Gereformeerde Bond, Confessioneel, Evangelisch, Gereformeerd(e kerk), Evangelisch Werkverband. 
• Alle foto's (c) via Pixabay