Het spijt me te moeten zeggen, maar mensen zijn niet altijd even slim. Misschien moet ik mijzelf anders uitdrukken: mensen denken op de verkeerde (te gesloten) manier. Helaas. Dat bleek ook vanochtend weer. We hadden op college Kerkopbouw (met een moeilijk woord: praktische Ecclesiologie) een bespreking van verschillende papers met thema's als groei, vitalisering en sluiting. Een punt wat de docent behandelde, was hoe je theoretisch je gemeentebeleid uitstippelt. Waar begin je en wat zet je in?

Lees verder voor een stukje theorie over modelgerichte en analysegerichte aanpak.

Er staan in mijn kast behoorlijk wat boeken over gemeenteopbouw. Ze vertellen verschillende verhalen in verschillende contexten en willen ook handreikingen geven. De boeken werken modellen uit waarnaar een gemeente zijn beleid kan richten. Heel interessant allemaal en je kunt er echt veel mee.

Maar wat blijkt nu? 'Men' neemt een model en past die toe in een gemeente als een blauwdruk. Dat is het nadeel van modellen: mensen kopieren het teveel. Zelf zie ik altijd wel de nuance in modellen. Ook al staat iets op papier, dan is het nog steeds een richtlijn en moet je over alles goed nadenken of je het wel zus of zo moet toepassen in jouw eigen specifieke context.
Maar nee hoor. Men leest een interessant boek over opbouw en voila daar staat precies in hoe het in de gemeente ook moet. Niet dus. Een model is een versimpeling en houdt nooit rekening met lokale factoren.

Nu komt onze docent in beeld. Hij stelde dat in de academische wereld de laatste jaren mensen niet meer terugvallen op modellen omdat ze te simplistisch zijn. Dit had ik inderdaad al een jaar geleden gehoord bij pastoraat. De standaard sociale vragenlijsten worden steeds minder gebruikt. Ze voldoen niet meer. Want als je volgens modellen mensen gaat benaderen, dan doe je ze ernstig tekort. Zijn modellen dan niet meer te gebruiken? Jazeker, maar je moet ermee kunnen omgaan. Relativeren en oog blijven houden voor contextuele eigenschappen.

Wat de laatste jaren veel meer in 'schwung' komt, is het werken met analyses. Je neemt een aantal gebieden (bijvoorbeeld leiderschap, groepsdynamica etc.) en analyseert jouw eigen plekje. Met deze analyse ga je dan een eigen beleid schrijven. Een eigen model. Met meer kans op slagen in je eigen situatie omdat je de eigen context erin verwerkt.

Of analyses dan zaligmakend zijn? Nee hoor. Ergens is een analytisch werken ook weer een model. Wat dus wil zeggen dat je altijd moet blijven nadenken.