Een kort pleidooi om niet hermeneutisch maar architectonisch te denken. Het verhaal van cijfers vertel je met cijfers; niet met een 'zo zie ik dat' zoals in een artikel (zie hieronder) en ik na aanleiding van ditzelfde artikel bij verschillende collega's hoorde.

Aanleiding
In het RD stond een artikel over de cursus voor beroepingswerk binnen de PKN. De titel 'Predikant PKN staat langer in dezelfde gemeente' is misleidend, omdat je denkt dat het hele artikel zal gaan over de sta-lengte van een predikant.

Alleen over de sta-lengte schrijf ik hier. De rest laat ik liggen. Dat aan een beroepende kerkenraad of commissie een cursus gegeven aangeboden mag worden, vind ik goed. Waarom zou je het wiel opnieuw uitvinden? En het helpt de mensen die dit waarschijnlijk niet dagelijks doen de procedure goed te doorlopen.

GetallenGeGoochel
Het artikel begint met de zin 'Predikanten blijven steeds langer aan een gemeente verbonden.' Het wordt echter niet duidelijk waar dat op gebaseerd is. Of ja, wel. Op een aantal bevindingen van personen. Echter, cijfers en bevindingen gaan niet samen. Als je een uitspraak wilt doen over lengte, ga dan niet af over wat jij in de praktijk ziet. Want de persoon die iets zegt heeft zijn eigen ontwikkeling: hij of zij interesseert zich voor het onderwerp, houdt zich ermee bezig en rolt erin. De cijfers worden dan gekleurd met de eigen levensgeschiedenis.

Architecten gezocht
Ervaringsuitspraken over ontwikkelingen zul je altijd moeten staven met cijfers. Dat gebeurt in het artikel niet; een aantal collega's deden dat als reactie vervolgens ook niet.

Het is in de lijn wat Stoppels (1) zegt: in de kerk zijn we meer gewend aan hermeneuten en niet aan architecten. De hermeneut verstaat de werkelijkheid hoe deze tot hem komt: hij ontmoet mensen, hoort verhalen en vormt zo een mening. Niks mis mee, maar in dit verband gaat het mis. Als je iets over sta-lengte wilt zeggen, zul je 'architectonisch' moeten kijken. Neem het groter geheel, zoom uit. Zet je eigen verhaal even aan de kant.

Eigen onderzoek
Daarom heb ik in het kort een eigen onderzoek gedaan. Van de site dominees.nl heb ik van 7 gemeenten (niet willekeurig, dat geef ik toe) alle beschikbare gegevens (vanaf 1579) genomen en daarvan een grafiek gemaakt. 7 is voor statistieken te weinig, maar het is een voorbeeld hoe je (als systeemdenker) met data om moet gaan: kijk groot, kijk naar de cijfers.

Korte conclusie
De conclusie van mijn korte onderzoek is dat de sta-lengte vanaf 1579 afneemt. Echter, het beeld wordt in de tweede helft van de 19e eeuw wel rustiger, want uitschieters verdwijnen.
Een echte statisticus mag aan de hand van de cijfers (zie bijlage) harde uitspraken doen. Antwoorden graag opsturen naar Well. Daar woon ik voorlopig nog wel even.

p.s. In de koker zit ook een blog over kerkverlating, statistieken en hermeneutiek. Stay tuned!

(1) Stoppels, S. Voor de verandering, Boekencentrum 2009, bladzijde 18. Leestip voor iedereen die iets te doen heeft met management in de kerk.

(2) In totaal 354 mutaties. Predikanten die nog in de gemeente staan, zijn niet meegenomen. De 7 gemeenten zijn niet willekeurig maar betreffen gemeenten waar ik een band mee heb: Barneveld, De Bilt, Woerden, Wilnis, Ter Aar, Leimuiden en Well-Ammerzoden. Daarbij is de Hervormde gemeente genomen en (indien relevant) alle wijken.
De tabel laat het startjaar zien met vervolgens het aantal sta-jaar. Een andere methode zou zijn om het eindjaar te nemen en dan het aantal jaar dat een predikant ergens heeft gestaan te noemen.

Afbeelding paus: (c) via OpenClipart.org, http://openclipart.org/detail/18523/pope-by-aj
Afbeelding open huis: (c) via sxc.hu, http://www.sxc.hu/photo/1239669
Grafiek: eigen productie. Overname met bronvermelding & terugkoppeling toegestaan.