Onderstaand schrijven is eerder gepubliceerd in Kerk&Nieuws 2016 nummer 13 

Onze bevolking verandert. Als afgestudeerd praktisch theoloog benader ik vraagstukken vanuit andere disciplines dan theologie alleen. Doordat de verdeling van leeftijden in de maatschappij en kerk drastisch verandert, komen er ook allerlei andere vragen op ons pad. Tijdens het koffiedrinken na begrafenissen hoor ik regelmatig de woorden zoals 'de laatste tijd kom ik te veel op begrafenissen'. Of 'het lijkt alsof het er steeds meer worden'. Soms met een nuchtere constatering dat dit bij ouder worden hoort en daarom logisch is.

Maar dat is niet het hele verhaal. Als je puur naar de cijfers kijkt, zijn er tegenwoordig veel meer ouderen dan 20, 40 of 60 jaar geleden. Elk mens weet dat hij of zij op aarde niet het eeuwig leven heeft. En als de bevolking niet alleen relatief maar ook absoluut veel groter is, zijn er dientengevolge ook meer overlijdens. Gaat het om kleine aantallen? Nee. Laten we de leeftijd van respectievelijk 75 en 15 jaar nemen. In 1960 waren er in de leeftijd van 75 jaar 22.000 mannen en 25.000 vrouwen. Voor 15 jarigen was dat 102.000 mannen en 97.000 vrouwen. In het jaar 2016 zou het gaan om 60.000 mannelijke en 67.000 vrouwelijke 75 jarigen en 106.000 mannelijke en 102.000 vrouwelijke 15-jarigen.

Plaatje van Expertisecentrum Leeftijd. Klik voor groot

Waarom deze cijfers van het CBS? Om eens met eigen ogen te zien hoe de verhoudingen in onze maatschappij veranderd zijn. Het aantal 15 jarigen blijft absoluut gelijk, maar er zijn bijna 2.5 keer zoveel ouderen. Relatief en absoluut veel meer ouderen – en dat heeft dus gevolgen.

De eerste is dat er dus daadwerkelijk veel meer uitvaarten (zullen) zijn. Dat ook meer mensen ziek zullen worden. Het vraagstuk over de gezondheidszorg is hierdoor op gang gebracht. Maar het zegt ook wat voor de vraag, waar de kinderen in de kerk zijn. Nu wil ik de ontkerkelijking niet onder de tafel wegschuiven, maar in wie in 1960 naar de kerk ging, zag simpelweg relatief meer jongeren en kinderen. Dat wordt ook nog weleens vergeten.

De kerk heeft eeuwenlang te maken gehad met een pyramide-vormige opbouw van de bevolking. Heeft dit ook gevolgen gehad van hoe we kerk-zijn? De accenten liggen klassiek gezien veel op onderwijs (catechese) en opzicht (bijvoorbeeld traditionele huisbezoeken). Nu zijn deze zaken niet gelijk afgeschreven, de verdeling verschuift. Met een veranderende samenstelling van de bevolkingsopbouw zal er meer tijd en aandacht moeten komen voor lijden, gezondheid, zorg, afscheid, uitvaarten. Meer specifiek pastoraat met soms complexe vragen.

Als kerk hebben we twee uitdagingen. Doordat deze thema's meer spelen, zullen ze meer tijd en energie vragen. De inhoud van het evangelie verandert daardoor niet, maar wel accentverschillen waardoor je een andere opbouw, uitstraling en inzet krijgt. Vergelijk het met het verplaatsen van je meubels in je huiskamer: er is niks nieuws, maar door het anders neer te zetten krijg je een andere sfeer. Tegelijk zijn deze thema's niet de thema's waar jongeren zich thuis bij voelen. Ze zitten in een levensfase van opbouw en ontdekken. De vraag, hoe jongeren en jongvolwassenen voor geloof, kerk en gemeenschap te interesseren krijgt daarmee een extra invalshoek: is waar we tijd en energie insteken, ook relevant voor hun levens?

Als kerk zijn we geroepen het evangelie van Jezus Christus te delen. Elke tijd heeft zijn eigen uitdagingen en eigen vragen. Voor veel meer mensen zullen de vragen over eindigheid en eeuwigheid meer spelen – hebben we als kerk ook de vrijmoedigheid om het geloof zo te belijden dat we durven te getuigen over Christus die de weg vrijmaakt naar Gods eeuwigheid? Voor velen is in hun stervensuur al een troost geweest dat ze mochten (mogen) weten dat God de drager van ons leven is.

Stel eens, dat we de vragen rond leven, eindigheid en eeuwigheid ook zo kunnen stellen dat jongeren en jongvolwassenen erdoor uitgedaagd worden hierover na te denken: wat betekent leven, wat betekent keuzes maken in je jonge leven, wat zijn de onderwerpen die belangrijk zijn? Wat is leven vanuit de verwachting van Gods eeuwigheid? Vanuit levenservaring hebben ouderen hier heel wat meer over te zeggen. En laten er nou meer dan genoeg ouderen zijn ..

Foto's (c) Pixabay 
Statistiek (c) leeftijd.nl